KLIMAATVERANDERING,
DE ENIGE ONOMKEERBARE CRISIS
De klimaatopwarming met 'slechts' 1,1°C heeft het aantal klimaatrampen in 30 jaar tijd al verdrievoudigd…
… wat zal er gebeuren bij een klimaatopwarming met 2°C of 3°C?
Van september 2019 tot februari 2020 zijn er 450 mensen omgekomen bij bosbranden in Australië.
Enorme bosbranden in Australië hebben 450 mensen en meer dan een miljard dieren het leven gekost.
228 mensen zijn omgekomen bij dramatische overstromingen in Duitsland en België in juli 2021.
Tussen 14 en 15 juli 2021 hebben zware overstromingen als gevolg van stortregens aan ten minste 190 mensen het leven gekost in Duitsland en 38 in België.
228 mensen zijn omgekomen bij dramatische overstromingen in Duitsland en België in juli 2021.
Tussen 14 en 15 juli 2021 hebben zware overstromingen als gevolg van stortregens aan ten minste 190 mensen het leven gekost in Duitsland en 38 in België.
Meer dan 1.800 mensen kwamen om nadat orkaan Katrina in augustus 2005 toesloeg.
Meer dan een miljoen mensen werden geëvacueerd. De financiële tol bedroeg meer dan 150 miljard dollar.
Bij de verwoestende overstromingen in Pakistan in 2022 stierven er meer dan 1.500 mensen, waaronder meer dan 500 kinderen.
Zo goed als een derde van het land stond onder water en ongeveer 33 miljoen mensen werden daardoor getroffen. Doorgaans zijn er jaarlijks tijdens het moessonseizoen 3 of 4 periodes van overvloedige regenval. In 2022 waren het er 8.
Bij de verwoestende overstromingen in Pakistan in 2022 stierven er meer dan 1.500 mensen, waaronder meer dan 500 kinderen.
Zo goed als een derde van het land stond onder water en ongeveer 33 miljoen mensen werden daardoor getroffen. Doorgaans zijn er jaarlijks tijdens het moessonseizoen 3 of 4 periodes van overvloedige regenval. In 2022 waren het er 8.
Blijven we een oogje dichtknijpen?
150.000 doden per jaar in Europa als gevolg van hittegolven in minder dan 50 jaar?
Europa warmt sneller op dan het wereldwijde gemiddelde. In het IPCC-scenario waarin ons verbruik van primaire energie blijft evolueren volgens de huidige trend (RCP8.5), zullen de temperaturen op het Europese continent in minder dan 50 jaar tijd 3,5°C à 5°C hoger liggen.
Volgens een studie in The Lancet Planetary Health (2017) zouden terugkerende hittegolven tegen de tweede helft van deze eeuw tot meer dan 15.000 sterfgevallen per jaar kunnen leiden in Europa.
In het Spaanse dorpje Sau werd er 60 jaar geleden een stuwdam gebouwd. Sindsdien heeft de kerk altijd onder water gestaan. Na de droogte van maart 2023 in Catalonië kwam de kerk weer helemaal tevoorschijn
Sinds 2020 droogte in de Hoorn van Afrika vormt een ernstige bedreiging voor de voedselzekerheid van de bevolking, doordat er minder geoogst kan worden en het vee gedecimeerd wordt.
Meer dan 20 miljoen mannen en vrouwen worden met de hongerdood bedreigd.
Depuis 2020, une sécheresse dans la Corne de l’Afrique menace gravement la sécurité alimentaire des populations, en réduisant les rendements des cultures et en décimant le bétail.
Plus de 20 millions d’hommes et de femmes risquent de mourir de faim.
Sinds 2020 droogte in de Hoorn van Afrika vormt een ernstige bedreiging voor de voedselzekerheid van de bevolking, doordat er minder geoogst kan worden en het vee gedecimeerd wordt.
Meer dan 20 miljoen mannen en vrouwen worden met de hongerdood bedreigd.
In 2016 veroorzaakten overstromingen in Frankrijk het verlies van 30% van de tarweoogst, volgens FNSEA, de grootste landbouwvakbond in Frankrijk.
In 2016 veroorzaakten overstromingen in Frankrijk het verlies van 30% van de tarweoogst, volgens FNSEA, de grootste landbouwvakbond in Frankrijk.
Een toekomstige ineenstorting van gewassen in Afrika en Midden-Amerika?
Gewasverliezen kunnen in Afrika oplopen tot 60% bij een opwarming van 2°C.
Wat zou er gebeuren bij een opwarming van 3°C of 4°C?
Een toekomstige ineenstorting van gewassen in Afrika en Midden-Amerika?
Gewasverliezen kunnen in Afrika oplopen tot 60% bij een opwarming van 2°C.
Wat zou er gebeuren bij een opwarming van 3°C of 4°C?
Vicieuze cirkels versterken elkaar
"Het monster is aan zijn schepper ontsnapt"
1. Door de klimaatverandering zijn er veel vaker bosbranden, die de opwarming van de planeet aanwakkeren
Door de klimaatopwarming drogen de bodem en vegetatie uit, waardoor er vaker en hevigere bosbranden zijn… waarbij er enorme hoeveelheden CO2 vrijkomen, wat de opwarming van de planeet aanwakkert.
Van de totale oppervlakte die bij de 20 grootste bosbranden in Californië sinds 1932 in vlammen opging, werd er een derde verbrand in 2020.
2. IJs smelt, de oceanen warmen op
De afgelopen 40 jaar is het aantal ijsoppervlakken afgenomen. Met steeds minder witte vlakken die de zonnestralen weerkaatsen, warmen de oceanen steeds meer op.
2. IJs smelt, de oceanen warmen op
De afgelopen 40 jaar is het aantal ijsoppervlakken afgenomen. Met steeds minder witte vlakken die de zonnestralen weerkaatsen, warmen de oceanen steeds meer op.
3. De permafrost, een tikkende tijdbom
1.700 miljard. Dit is de hoeveelheid CO2 die is opgesloten in de permafrost (de laag die permanent bevroren is onder het aardoppervlak in de buurt van de polen), twee keer de hoeveelheid die momenteel in de atmosfeer zit.
Als de permafrost smelt, dreigen er onbekende virussen en miljarden tonnen broeikasgassen vrij te komen, in het bijzonder methaan (waarvan het opwarmend vermogen 80 keer groter is dan dat van CO2), waardoor de klimaatopwarming onbeheersbaar dreigt te worden.
216 miljoen
mensen tot migratie gedwongen in 2050 als we niets doen?
Dat de wetenschappers van het IPCC de Nobelprijs voor de Vrede hebben gekregen (en niet de Nobelprijs voor de Scheikunde of de Natuurkunde), komt omdat we afstevenen op grote conflicten als we volharden in het voeren van een politiek van kleine stapjes!
Ondanks de talloze verslagen van het IPCC en de vele internationale topconferenties...
... neemt de CO2-concentratie in de atmosfeer thans drie keer sneller toe dan in de jaren 1960.
In de jaren 1960 steeg de CO2-concentratie jaarlijks met 0,8 ppm.
De afgelopen vijf jaar stijgt de CO2-concentratie met 2,4 ppm per jaar.
Gaan we de COP50 afwachten om echt actie te ondernemen?
We bevinden ons op de snelweg naar de klimaathel, en onze voet blijft maar op het gaspedaal duwen
In 1988 was de situatie al zonneklaar…
De vaststelling was zo overduidelijk dat Margaret Thatcher en Ronald Reagan, gevolgd door alle leiders van de G7, aandrongen op de oprichting van het IPCC, een groep wetenschappers die zich met klimaatkwesties zou bezighouden, en in 1988 was die oprichting een feit.
The New York Times, 1988: de link die gelegd werd tussen CO2 en klimaatverandering haalde wereldwijd al de voorpagina van de belangrijkste kranten.
Angela Merkel op de eerste COP in 1995: « We moeten een ecologische markteconomie creëren ».
De top werd voorbereid en georganiseerd door Angela Merkel, federaal minister van Milieu, Natuurbehoud en Nucleaire Veiligheid.
Toentertijd werd Duitsland als een modelstaat beschouwd op het vlak van milieu: het land had zich ertoe verbonden zijn CO2-uitstoot met 30 % te verminderen in de periode van 1987 tot 2005.
The New York Times, 1988: de link die gelegd werd tussen CO2 en klimaatverandering haalde wereldwijd al de voorpagina van de belangrijkste kranten.
De vaststelling was zo overduidelijk dat Margaret Thatcher en Ronald Reagan, gevolgd door alle leiders van de G7, aandrongen op de oprichting van het IPCC, een groep wetenschappers die zich met klimaatkwesties zou bezighouden, en in 1988 was die oprichting een feit.
Angela Merkel op de eerste COP in 1995: « We moeten een ecologische markteconomie creëren ».
De top werd voorbereid en georganiseerd door Angela Merkel, federaal minister van Milieu, Natuurbehoud en Nucleaire Veiligheid.
Toentertijd werd Duitsland als een modelstaat beschouwd op het vlak van milieu: het land had zich ertoe verbonden zijn CO2-uitstoot met 30 % te verminderen in de periode van 1987 tot 2005.
… maar intensief gelobby sinds de jaren 1970 door bedrijven uit de energiesector zorgde voor een achteruitgang in de strijd tegen klimaatverandering
1992: de Europees Commissaris voor Milieu neemt ontslag, zwaar ontmoedigd door de invloed van de lobby’s.
In 1991 wilde de Eurocommissaris voor Milieu, Carlo Ripa di Meana, vooruitgang boeken met twee belangrijke projecten: een koolstoftaks en een autovrije stad.
In 1992, twee weken voor de top van Rio, nam hij echter ontslag omdat de olielobby – met de steun van een aantal regeringen – erin geslaagd was het plan van een ecotaks af te schieten.
In 1977 voorspelden wetenschappers van het concern ExxonMobil al heel nauwkeurig de opwarming van de aarde.
In 1977 voorspelden wetenschappers van het concern ExxonMobil al heel nauwkeurig de opwarming van de aarde.
1992: de Europees Commissaris voor Milieu neemt ontslag, zwaar ontmoedigd door de invloed van de lobby’s.
In 1991 wilde de Eurocommissaris voor Milieu, Carlo Ripa di Meana, vooruitgang boeken met twee belangrijke projecten: een koolstoftaks en een autovrije stad.
In 1992, twee weken voor de top van Rio, nam hij echter ontslag omdat de olielobby – met de steun van een aantal regeringen – erin geslaagd was het plan van een ecotaks af te schieten.
Hoe kunnen we de verloren tijd inhalen?
projecten wereldwijd die een klimaatbom zijn werden tegen het licht gehouden.
Het betreft de grootste bekende projecten voor de winning van fossiele brandstoffen op aarde. De gecumuleerde uitstoot van die 300 projecten alleen al overschrijdt het koolstofbudget van de planeet om de opwarming van de aarde onder de 1,5°C te houden.
Mei 2021: het Internationaal Energieagentschap bevestigt dat alle nieuwe projecten rond olie- en gasboringen onmiddellijk een halt moeten worden toegeroepen.
In zijn verslag onderstreept het IEA dat de bestaande olie- en gasvelden voldoende zijn om aan de vraag te voldoen, dat er een decarbonisatiebeleid moet worden gevoerd en dat elk nieuw boorproject moet worden stopgezet.
In een studie die in mei 2022 in het tijdschrift Energy Policy gepubliceerd werd, worden echter alle ‘klimaatbommen’ van morgen opgesomd…
Projecten zoals de East African Crude Oil Pipeline (EACOP) van TotalEnergies, waarbij er jaarlijks 34 miljoen ton CO2 zou worden uitgestoten, is tegenwoordig een van de meest door alle wetenschappers bekritiseerde projecten.
Ons scenario gaat uit van een klimaatopwarming met 3 of 3,5°C.
Mei 2021: het Internationaal Energieagentschap bevestigt dat alle nieuwe projecten rond olie- en gasboringen onmiddellijk een halt moeten worden toegeroepen.
In zijn verslag onderstreept het IEA dat de bestaande olie- en gasvelden voldoende zijn om aan de vraag te voldoen, dat er een decarbonisatiebeleid moet worden gevoerd en dat elk nieuw boorproject moet worden stopgezet.
In een studie die in mei 2022 in het tijdschrift Energy Policy gepubliceerd werd, worden echter alle ‘klimaatbommen’ van morgen opgesomd…
projecten wereldwijd die een klimaatbom zijn werden tegen het licht gehouden.
Het betreft de grootste bekende projecten voor de winning van fossiele brandstoffen op aarde. De gecumuleerde uitstoot van die 300 projecten alleen al overschrijdt het koolstofbudget van de planeet om de opwarming van de aarde onder de 1,5°C te houden.
Projecten zoals de East African Crude Oil Pipeline (EACOP) van TotalEnergies, waarbij er jaarlijks 34 miljoen ton CO2 zou worden uitgestoten, is tegenwoordig een van de meest door alle wetenschappers bekritiseerde projecten.
Ons scenario gaat uit van een klimaatopwarming met 3 of 3,5°C.
Om chaos te voorkomen, is er voor het Europees Parlement een sleutelrol weggelegd.
Sommige beleidsmaatregelen die aangenomen werden, hebben de weg geëffend voor een echte strijd tegen klimaatverandering...
Het veroordelen van de gevolgen van klimaatbommen
September 2022: het Europees Parlement heeft een resolutie aangenomen waarin de mensenrechtenschendingen en de grote milieurisico’s die het EACOP-project met zich meebrengt, aan de kaak gesteld worden.
Het eisen van een non-proliferatieverdrag voor fossiele brandstoffen
Oktober 2022: het Europees Parlement heeft de EU-lidstaten ertoe opgeroepen een non-proliferatieverdrag voor fossiele brandstoffen goed te keuren om « fossiele brandstoffen zo snel mogelijk uit te faseren ».
De stemming over een stopzetting van de verkoop van brandstofauto’s tegen 2035
Juni 2022: het Europees Parlement heeft een verbod op de verkoop van nieuwe benzine- en dieselauto’s vanaf 2035 goedgekeurd.
... andere beleidsmaatregelen, waarover er momenteel nog onderhandeld wordt, zouden wel eens van doorslaggevend belang kunnen zijn.
Verordening betreffende de luchtkwaliteit en schonere lucht voor Europa
Verordening betreffende natuurherstel
Verordening tot vaststelling van een certificeringskader van de Unie voor koolstofverwijderingen
Sommige beleidsmaatregelen die aangenomen werden, hebben de weg geëffend voor een echte strijd tegen klimaatverandering...
Het veroordelen van de gevolgen van klimaatbommen
September 2022: het Europees Parlement heeft een resolutie aangenomen waarin de mensenrechtenschendingen en de grote milieurisico’s die het EACOP-project met zich meebrengt, aan de kaak gesteld worden.
Het eisen van een non-proliferatieverdrag voor fossiele brandstoffen
Oktober 2022: het Europees Parlement heeft de EU-lidstaten ertoe opgeroepen een non-proliferatieverdrag voor fossiele brandstoffen goed te keuren om « fossiele brandstoffen zo snel mogelijk uit te faseren ».
De stemming over een stopzetting van de verkoop van brandstofauto’s tegen 2035
Juni 2022: het Europees Parlement heeft een verbod op de verkoop van nieuwe benzine- en dieselauto’s vanaf 2035 goedgekeurd.
... andere beleidsmaatregelen, waarover er momenteel nog onderhandeld wordt, zouden wel eens van doorslaggevend belang kunnen zijn.
Verordening betreffende de luchtkwaliteit en schonere lucht voor Europa
Verordening betreffende natuurherstel
Verordening tot vaststelling van een certificeringskader van de Unie voor koolstofverwijderingen
… maar dat zijn nog maar de eerste stappen.
We moeten onze CO2-uitstoot in de meest vervuilende sectoren sneller terugdringen.
De Europese Commissie is van mening dat er, om onze klimaatdoelstelling voor 2030 te halen, vanaf nu gemiddeld 360 miljard euro per jaar extra in de EU geïnvesteerd moet worden.
Hoe kunnen we ons klimaatbeleid financieren?
1. Een echte klimaatbank
Er is dringend behoefte aan een ander gebruik van de kwantitatieve verruiming (quantitative easing).
De balans van de Europese Centrale Bank is in enkele jaren tijd met 2.800 miljard euro gestegen.
De Europese Investeringsbank zou een klimaatbank moeten worden met veel ambitieuzere middelen.
Zelfs als de ECB geen aandeelhouder van de EIB kan zijn, zou ze quasi-eigen vermogen aan de klimaatbank kunnen geven.
Als de ECB 100 miljard euro aan quasi-eigen vermogen verstrekt (d.i. het equivalent van 50 miljard euro aan reëel eigen vermogen), zou de klimaatbank 300 miljard euro aan leningen met een zeer lage rentevoet kunnen genereren.
Er is dringend behoefte aan een ander gebruik van de kwantitatieve verruiming (quantitative easing).
De balans van de Europese Centrale Bank is in enkele jaren tijd met 2.800 miljard euro gestegen.
De Europese Investeringsbank zou een klimaatbank moeten worden met veel ambitieuzere middelen.
Zelfs als de ECB geen aandeelhouder van de EIB kan zijn, zou ze quasi-eigen vermogen aan de klimaatbank kunnen geven.
Als de ECB 100 miljard euro aan quasi-eigen vermogen verstrekt (d.i. het equivalent van 50 miljard euro aan reëel eigen vermogen), zou de klimaatbank 300 miljard euro aan leningen met een zeer lage rentevoet kunnen genereren.
2. Een belasting op de inkoop van aandelen
In augustus 2022 hebben de Verenigde Staten een belasting van 1 % op de inkoop van aandelen ingevoerd, met de bedoeling in 10 jaar 70 miljard dollar naar de schatkist te laten vloeien.
Tijdens zijn State of the Union in februari 2023 heeft president Joe Biden ertoe opgeroepen om die belasting op te trekken van 1% naar 4%.
3. Een taks op financiële verrichtingen ten gunste van het klimaat
Een Europese taks op financiële verrichtingen zou een eerste stap zijn naar een wereldwijde taks op financiële verrichtingen die jaarlijks 650 miljard dollar zou opleveren.
In 2011 heeft de Commissie-Barroso voorgesteld een kleine taks op financiële verrichtingen (0,1 %) in te voeren.
Ondanks de brexit zou die 57 miljard euro per jaar opleveren waarmee subsidies voor thermische renovatie, landbouwtransformatie of het openbaar vervoer maar ook steun aan ontwikkelingslanden gefinancierd kunnen worden.
In 2011 heeft de Commissie-Barroso voorgesteld een kleine taks op financiële verrichtingen (0,1 %) in te voeren.
Ondanks de brexit zou die 57 miljard euro per jaar opleveren waarmee subsidies voor thermische renovatie, landbouwtransformatie of het openbaar vervoer maar ook steun aan ontwikkelingslanden gefinancierd kunnen worden.
Een Europese taks op financiële verrichtingen zou een eerste stap zijn naar een wereldwijde taks op financiële verrichtingen die jaarlijks 650 miljard dollar zou opleveren.
4. Het bestrijden van Europese fiscale dumping
In 40 jaar tijd is de gemiddelde belastingvoet voor bedrijfswinsten gedaald van 50% naar 19%.
Al in 2005 verklaarde de toenmalige voorzitter van de Europese Commissie, Jacques Delors, dat fiscale dumping een halt moest worden toegeroepen door het invoeren van een Europese winstbelasting.
Een gemeenschappelijke geconsolideerde heffingsgrondslag voor de vennootschapsbelasting zou meer dan 12 miljard euro per jaar kunnen opleveren.
In 40 jaar tijd is de gemiddelde belastingvoet voor bedrijfswinsten gedaald van 50 % naar 19 %.
Al in 2005 verklaarde de toenmalige voorzitter van de Europese Commissie, Jacques Delors, dat fiscale dumping een halt moest worden toegeroepen door het invoeren van een Europese winstbelasting.
Een gemeenschappelijke geconsolideerde heffingsgrondslag voor de vennootschapsbelasting zou meer dan 12 miljard euro per jaar kunnen opleveren.
Zullen we onszelf eindelijk de middelen verschaffen om de strijd te winnen?
In april 2021 heeft het Grondwettelijk Hof in Karlsruhe (het hoogste Duitse rechtscollege) onderstreept dat het geen zin heeft over 2050 te spreken, aangezien alles al vóór 2030 zal vastliggen.
Al vier jaar hebben het coronavirus en de oorlog in Oekraïne ons danig in beslag genomen – en terecht! – maar de klimaatverandering is de enige onomkeerbare crisis.
In april 2021 heeft het Grondwettelijk Hof in Karlsruhe (het hoogste Duitse rechtscollege) onderstreept dat het geen zin heeft over 2050 te spreken, aangezien alles al vóór 2030 zal vastliggen.
Al vier jaar hebben het coronavirus en de oorlog in Oekraïne ons danig in beslag genomen – en terecht! – maar de klimaatverandering is de enige onomkeerbare crisis.
Laten we ophouden met praten over 2050, alles draait rond 2030.
1962: « We kiezen ervoor naar de maan te gaan »
Om de eerste te zijn die voet op de maan zette, heeft de Amerikaanse regering het budget voor de NASA met een factor 15 vermenigvuldigd.
2023: We moeten ervoor kiezen onze mensheid te redden.
1962
« We kiezen ervoor naar de maan te gaan »
Om de eerste te zijn die voet op de maan zette, heeft de Amerikaanse regering het budget voor de NASA met een factor 15 vermenigvuldigd.
2023
We moeten ervoor kiezen onze mensheid te redden.
Zullen we die uitdaging aankunnen?
Exhibition opening :
June 27, 2023 at 12:30, on the 3rd Floor – Bar Area 3D.
The exhibition will be inaugurated in the presence of Prof. Jean-Pascal van Ypersele (IPCC Chair candidate)